بخشی از مقدمه کتاب:
از آنجا که مقالههای مذکور در سالهای اخیر مورد مراجعه دانشجویان دورههای تحصیلات تکمیلی بوده و امکان دسترسی به آنها به آسانی میسر نبوده و گاه نیز غیر ممکن میبود، لذا به درخواست بسیاری از دانشجویان و پژوهندگان رشته روزنامهنگاری و علوم ارتباطات در یک مجموعه مستقل انتشار یافته است.
مقالههای انتخاب شده برای این مجموعه در شش بخش تنظیم شده اند که هر مقاله خود فصلی مستقل میباشد. با این که چینش مقالههای هر بخش براساس ربط موضوعی آنها صورت گرفته، اما هر یک از بخشها را میتوان به طور مستقل نیز مورد مطالعه قرار داد.
بخش اول حاوی یک فصل بنیادی و نظری است که به ارائه یک دیدگاه جدید در زمینه روزنامهنگاری به خصوص در روزنامهنگاری بینالمللی میپردازد. این مقاله در قالب کرسیهای نظریهپردازی در دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی ارائه شده است. هدف از برگزاری این کرسیها فراهم کردن زمینههای لازم برای ارائه اندیشههای نو بوده است. کرسی مذکور در حضور نماینده محترم دانشکده در شورای کرسیهای نظریهپردازی دانشگاه و دو ناقد گرامی و همین طور در جمع حاضران علاقهمند برگزار شد.
در بخش دوم نیز سه مقاله گنجانده شده است. مقاله نخست این بخش به «جایگاه روزنامهنگاران بینالمللی در روابط بینالمللی» پرداخته است. چنان که میدانیم روزنامهنگاران بینالمللی، از «ناظران» و«بازیگران» بسیار موثر در عرصههای بینالمللی شناخته میشوند. مطبوعات و رسانههای بزرگ بینالمللی هر روز دو یا چند صفحه، را وقف مسائل بینالمللی میکنند و اخبار و عقاید روزانه مربوط به آن را تحلیل میکنند و از آن مبنایی برای داوری به دست میدهند و بدین ترتیب، بر روابط دولتها و مذاکرات مقامات تاثیر میگذارند. این در حالی است که، كشور ما در حال حاضر فاقد روزنامهنگارانی متخصص و مجرب در حوزههای خاص بینالمللی است. این مقاله، با رویکرد تاریخی و تحلیلی، میخواهد ضمن بررسی نقش روزنامهنگاری بینالمللی در معادلات بینالمللی، به این سؤال پاسخ دهد که چرا روزنامهنگاران ایران در این معادلات هنوز جایگاهی کسب نکردهاند؟
مقاله دوم بخش دوم به «جایگاه حقوقی روزنامهنگاران آزاد در فرانسه و ایران» میپردازد و وضعیت حرفهای آنها را با تاکید بر وضعیت روزنامهنگاران آزاد در فرانسه و درمقایسه با وضعیت روزنامهنگاران ثابت بررسی میکنند. به طور کلی این مقاله دو هدف عمده را دنبال میکند: نخست، بهتر و بیشتر شناساندن حرفه روزنامهنگاری آزاد در ایران و تبیین جایگاه اجتماعی و تعریف حقوق حرفهای این بخش از روزنامهنگاری و متحد کردن روزنامهنگاران آزاد و دوم آگاه کردن جامعه حرفهای روزنامهنگاری از تبعیضهای رو به رشد نسبت به روز نامه نگاران آزاد و راههای مقابله با این تبعیضها.
مقاله سوم این بخش نیز رسانههای فرانسه را به طور تحلیلی بررسی میکند. با مطالعه این مقاله شناختی نسبتا جامع از رسانههای این کشور و کارکرد آنها بدست میآید.
بخش سوم هم حاوی دو مقاله است. مقاله نخست به «بررسی پوشش خبري جنبش وال استريت در رسانههاي خبري» پرداخته است.
مقاله دوم این بخش درباره «نقش رسانههای آمریکا در انتخابات ریاست جمهوری» است.
بخش چهارم نیز در برگیرنده دو مقاله است. مقاله نخست به «چالشهای روزنامهنگاری درکشورهای در حال توسعه» میپردازد. در این مقاله، نویسنده در صدد بررسی و تجزیه و تحلیل وضعیت و دغدغههای روزنامهنگاری، در کشورهای در حال توسعه است. به عبارتی، آن چه که در این مقاله مورد توجه قرار گرفته، تشریح برخی مشکلات و دغدغههایی است که روزنامهنگاران کشورهای در حال توسعه با آن دست به گریبانند.
در مقاله دوم بخش چهارم، نگارنده درصدد یافتن پاسخ این پرسش است که خبرگزاری اینترپرس سرویس به عنوان یک خبرگزاری برای کشورهای جهان سوم، چگونه توانسته سلطه خبری خبرگزاریهای بزرگ کشورهای غربی را تعدیل کند و به صورت یک رقیب جدی در برابر آنها ظاهر شود؟
برای بخش پنجم دو مقاله در نظر گرفته شده است که نخستین مقاله آن به «نظام حقوقی خبرگزاریها و شبه خبرگزاریها در ایران» میپردازد. خبرگزاریها یکی از مهمترین منابع خبری به شمار میآیند.
در مقاله دوم این بخش با عنوان «وضعیت روزنامهنگاری دانشجویی در ایران و جهان» یک مقایسه تحلیلی صورت گرفته و ضمن بررسی نقاط ضعف و قوت روزنامهنگاری دانشجویی در ایران، راهکارهای مناسب برای ارتقاء این نوع روزنامهنگاری ارائه شده است.
در بخش ششم نیز دو مقاله با رویکرد نظری وتجربی ارائه شدهاند. در مقاله نخست «نقش
روزنامهنگاری تحقیقی در گسترش رفاه اجتماعی» مورد توجه قرار گرفته است.
مقاله دوم این بخش با عنوان «پرتره؛ ژانر جدید روزنامهنگاری» میکوشد به معرفی یک ژانر جدید روزنامهنگاری و تشریح ویژگیها و شیوههای نگارش آن بپردازد. پرتره، ژانر جدید روزنامهنگاری است که به تجزیه و تحلیل همه جانبه یک شخصیت معروف یا گمنام تاثیرگذار در یک زمان خاص میپردازد، تا او را در جهت شناخت خود و شناساندن او به دیگران یاری دهد.