نام کتاب: رفتار رسانه‌ای تروریسم (ممنوعیت خدمات رسانه‌ای به افراد و گروه‌های تروریستی در اسناد حقوق بين‌الملل)

نویسنده: محسن غلامی

ناشر: انتشارات آثار فکر

چاپ: اول 1400

تعداد صفحه: 175

قیمت: 60000 تومان

معرفی کتاب:

تروریسم نمایشی از ارعاب و تحرکات خشونت آمیز با انگاره های سیاسی است که برای پمپاژ اقدامات ضد صلح و متضاد با امنیت بین الملل، از استراتژی رسانه ای بهره می برد تا نه فقط دولت ها بلکه افکار عمومی را نیز متأثر سازد. آنان از کارکردها و مزایای وسایل ارتباط جمعی آگاه هستند و از آن بهره وری می کنند. حتی در خلأ بین الملل و ر خلاف قوانین ملی کشورها، دست به تأسیس رسانه هم می زنند و تفکرات خود را با تزریق به این ابزار ارتباطی به توده مخاطب می دهند.

هر چند هیچ سندی در حقوق بین المل مبنی بر خدمت دهی وسایل ارتباطی به این افراد و گروه ها وجود ندارد اما باور این اسناد به آزادی بی حصر در بیان و نشر اطلاعات رسانه ها، راه گریز را برای رفتار رسانه ای تروریسم باز کرده است. تروریسم پس معضل جدی حقوق بین المللی ارتباطات است که هر فعلش امنیت دهکده جهانی را به هم می ریزد. اینجاست که پدیده تروریسم رسانه ای موضوعیت می یابد تا بلکه از رهگذر آن بتوان کنش های رسانه ای آنان را گوشزد کرد و این مخاطره سیاسی جهانی را در لوای حقوق بین الملل سر و شکلی قاعده مند داد.

بخشی از مقدمه کتاب:

رسانه‌های جمعی هرچند قابلیت تبدیل به ابزار دیپلماسی رسمی و عمومی را دارند، اما قطعاً می‌توانند مروج و معیّن خشونت‌های افراط‌گرایانه تروریستی هم باشند. کافی است سری به فضاي اینترنت و کانال‌هایی بزنید که اتفاقاً امروز گروهک‌های تروریستی، آنان را به‌دفعات برای ابلاغ اهداف، تهییج و ترویج خشونت به کار مي‌گیرند.

بخشی از رسانه‌های جمعی مثل فضای مجازی، امروزه عاری از دروازه‌بانی است یعنی متأسفانه نه چارچوب نظارتي بر مفاد توليدي آنان هست و نه به این راحتی‌ها مأمن اطلاعات صحيح خواهد بود. پس هر چیزی از اين طريق به خورد مخاطب داده می‌شود و دروغ را راست و بالعکس جلوه می‌دهند. اما شبکه‌های رسمی‌تر اطلاعات یعنی رسانه‌های صوتی و تصویری چطور؟

این‌ها مباحث پرتناقض و سؤالات متعدد بی‌جواب حول تروریسم رسانه‌ای است. بنابراین مطالعات الزام می‌دارد در کنار قوانین موجز داخلی دولت‎ها و درونی سرزمینی برای نظم‌بخشی به عملکرد خبری وسایل ارتباط‌جمعی، حقوق بین‎الملل نیز مستولی بر این پدیده شود تا لااقل دست رسانه‌های حاکمیتی را برای افتادن به دام تروریسم حصار ببندند و ممنوعیت خدمات رسانه‌ای را بر آنان اعمال کنند.

فراموش نباید کرد رسانه‌های اجتماعی و وسایل ارتباط‌جمعی بالتبع مخاطب میلیونی دارند و اگر در خدمت هر شخصی اعم از دولت‌ها، گروه‌های متخاصم و حتی تروریستی قرار گیرند، به‌راحتی قادرند افکار عمومی را متأثر از سیاست‌های خودشان کنند. رسانه‌ها ازیک‌طرف ممکن است به‌جای شیوع صلح و امنیت، از روی غرض‌ورزی، خود مولّد مخاصمات و اهداف تروریستی هم بشوند و از جهتی دیگر شاید به‌عنوان مکمل نیروی نظامی دولت‌ها و شاید بلندگوی گروهک‌های تروریستی قرار گیرند.

این کتاب به‌طور ضمنی و در صورت صحت، جایگاه عملكردي رسانه‌های جمعی را در دایره معنایی «تروریسم بین‌المللی» حتی به‌عنوان معاونت و چه‌بسا مباشرت در وقوع تروريسم بین‌المللی به کنکاش می‌گذارد. چنین رویکردی شاید هم ممکن نباشد. اگر کمی جسارت به خرج دهیم و رسانه را جنگ‌افزاری مدرن تلقی کنیم، می‌توان حتی مدعی شد این رسانه است که می‌تواند ابعاد یک ترور یا فرآیند تروریسم را عملیاتی و نیز مدیریت کند. البته طرح این مباحث خرق عادت‌گونه، فعلاً در مقام ایده بوده و چه‌بسا ممکن است مطالعات اسنادی و تمرکز بر داده‌های موجود از ابتدا چنین نگاهی را برنتابد و نهایتاً دست پژوهش را در تفسیر خلاصه کند. بنابراين هم بايد كاركردهاي رسانه‌هاي نوين و چرايي اشتياق تروريسم براي ورود به رسانه را سنجيد و هم ايجاد مسئله داشت كه مطابق با حقوق بين‌الملل و یا برخی اصول مندرج در حقوق بشر، رسانه مختار به چنين خدماتي به افراد و گروهك‌هاي تروريستي است يا خير. این‌گونه نيز متن کنونی قرار است تركيب و همگرايي اين دو را باهم به تحليل بنشيند.

«تروریسم رسانه‌ای» ترکیبی است از دو واژه که یکی «رسانه» است و دیگری «تروریسم» و البته زمانی در معنا تحقق می‌یابد که این دو با هم به تعامل تودرتو برسند یعنی از هم نفع ببرند. بنابراین ساختار کتاب به‌جای بررسی تک‌تک و مجزا از هم این واژگان دارای ماهیت متفاوت، از ابتدا ملغمه این دو را کنار هم می‌چیند تا از حاشیه‌ها بر حذر باشد. این‌گونه در بخش نخست کلیات و طرح‌هایی که می‌تواند در باب ماهوی و ارتباط دوگانه تروریسم بین‌المللی و رسانه‌های جمعی و نیز خدمات متقابل شکل گیرد را به‌صورت جمع‌بندی‌های مکفی ارائه می‌دهد.

بخش دوم، این گزاره جدید و تولدیافته قرن بیست و یکم را به حقوق بین‌الملل پرت می‌کند و جمعی از اسناد حقوق بین‌الملل را در صورت موجودیت خصوصاً در ساختار ارکان ملل متحد و شورای اروپا تا حد امکان می‌سنجد، تحلیل می‌کند و در صورت اجبار به تحلیل می‌نشیند. کتاب همچنین با ذکر مثال‌هایی بدیع تلاش دارد حاکمیت حقوق بین‌الملل بر ارتباط‌گیری رسانه‌های ارتباط‌جمعی با تروریسم را شفاف‌تر واکاوی کند.

کلیه حقوق مطالب این سایت متعلق به انتشارات آوای نور می باشد